Mijn dagboek
uit Göttingen
deel 8
L. Boele Groendaalseweg Woerden
WIM BREUKING
| Uitleg voor het versturen van een bericht! | |
| Afzender Email: | |
| Afzender naam: | |
| Bericht: | |
Mijn dagboek
uit Göttingen
deel 8
L. Boele Groendaalseweg Woerden
WIM BREUKING
DAGBOEK VAN MIJN VERBLIJF
EN ARBEID IN DUITSLAND,
1943-1945
ACHTSTE EN LAATSTE DEELTJE
(VANAF 1 APRIL TOT HET EINDE)
Nummer 932 - JA, ZO IS ’T NOU!
(Het interessantste deeltje)
APRIL 1945
De Heren en de Aprillen
doen wat ze willen….
En zo gaan we de laatste ronde in, kan ik wel met zekerheid zeggen.
Sinds Goede Vrijdag zijn we van zo te zeggen, geïnterneerd, en aldus vieren we het
HOOGFEEST VAN PASEN 1945
Vannacht heb ik al heel rot geslapen, ik voelde me hopeloos verkouden; keelpijn, slap, rot smaak in m’n mond, maar ik heb goed gezweten.
Om 9 uur ’s morgens is het Vooralarm, meteen zitten de Lightnings boven, suizen en wentelen door de luchtafweergranaten, schieten en ratelen en smijten bommen in
duikvlucht, we zien ze duidelijk vallen; maar de eruptie blijft uit: tijdbommen. Eerst blijf ik in m’n bed liggen; ik heb een enorme buikkramp, als die wat gezakt is ga ik ook kijken. Eén zien we er neerstorten – arme kerel. Als het veilig blaast vangt men een wandluis – op Klavers rug – wat ’n sensatie!!
De lichtelijk getikte heer Lasscher, die bepaald klootzakkerig wil zijn verspeelt zo ongeveer nog onze laatste kans op sigaretten d.m.v. grove houtdiefstal, uit het washok, hoe komt ’n kind zo krankzinnig!
En zo zitten we na de 2 aardapp. met worteltjes en vlees te zitten en te wachten op het einde van deze akelige Paasdag, maar meer nog op sigaretten, die ten langen leste arriveren.
‘s Middags en de vooravond op bed gelegen, voel me rot, slap, en nog steeds ’n akelige smaak in m’n mond.
’s Avonds komen de berichten binnen van de mannen die uitgerukt waren.
8 km van Kassel, Münster, Warburg, 3000 tanks; ja, ze naderen, ze konden.
En nu zullen we maar hopen dat ze ons niet gaan evacueren, want ik heb geen puf.
Göttingen zou open stad worden, vanwege de vele Rode kruizen.
Vanavond was het nog maar weer vooralarm: laat naar bed – van Janus wat Norit gekregen, en heel de nacht perfect geslapen.
Vanmorgen al vroeg wakker, maar ik ben weer helemaal fit; het oorlogsnieuws was im-
mers zeer gunstig, bij Kassel… ja, bij Kassel!
Honger heb ik ook weer genoeg, en een lekker boterhammetje van Mook geleend (die ook al ziek is, evenals Janus – alles ’n vuile maag). De morgen ging vlug voorbij, ’s middags windjack gewassen – nog niet schoon. Kousen stoppen, koffer vast eens nakijken…..
En dan is het alweer tijd om pap te koken ( nu werd deze eens niet dun, dankzij een pakje pudding dat er door ging).
En met dit karig maal ( één bordje vol) moeten we het verder doen vandaag.
In de verte rommelt het maar door, en we kunnen het er niet over eens worden, of dit nu het front is of niet.
Het is nu alweer veilig in de lucht, overigens is het bijna chronisch vooralarm.
’s Avonds zitten we weer goed in het donker wegens vooralarm, als we op bed liggen horen we het zwaar dreunen en bonken in de verte; dat is (wel degelijk en donders) het front bij Kassel, waar ze flink aan het knokken zijn.
Toch bekruipt me een angstig en beklemmend gevoel, en ik heb moeite om in te slapen.
Acht uur op, lekker vroeg op de fabriek, en eerst een goed deel van een pondsbroodje opge-
smikkeld.
Vandaag al heel weinig gedaan iedereen is gek van de gebeurtenissen, en ze maken het mij ook.
Maar het schijnt is een feit dat Kassel gepasseerd en gevallen is, en dat ze bij Einbeck zijn (nog 20 km van Gtg)
Alleen heb ik maar angst dat de Duitsers ons gaan evacueren, dat betekent verlies v. m’n uitrusting; en een enorme lijdensweg vol van honger en vermoeidheid.
Niettemin de kikvorsleren tas gepakt met 2 zondagse overhemden, ’n handdoek, ’n werkoverhemd, (alles om onderweg voor brood te ruilen, d.w.z. dit te proberen) en sokken en zondagse schoenen (voor de marsch) en m’n Kochgeschirr, ’n lepel, mes, regenjas, alles op m’n rug, vielleicht nog met een deken erbij.
Als iedereen gepakt heeft, keert de fijne rust weer – dagboek bijwerken.
Ik vergeet helegaar op te schrijven, dat ik vanmiddag wel 5 Amerikaanse sigaretten kreeg, van Phillipe en Bébert, en dat we van half 5 tot half zeven LUCHTALARM hadden; de Mosquito’s doken en schoten, en in spanning volgden we dit zeer interessante schouwspel met aandacht vanaf een berg te Weende.
En nu ik dit schrijf, zitten we alweer een uurtje te schemeren bij de carbidpit, wegens het LUCHTALARM. Morgen zullen ze ons komen
halen, als we moeten werken, maar ik denk dat ze wel niet zullen komen, om zes uur, de middagdienst en de nachtdienstmannen hoefden ook niet op te komen.
En dan is het waarschijnlijk dat we niet meer zullen hoeven te werken.
Als we nu maar gauw in Amerikaanse handen vallen (Gtg is nog niet officieel open stad, ondanks de 38 lazaretten.
In Nederland schijnen de Duitsers zonder schermutselingen terug te trekken, Utrecht, Almelo en Enschede worden als gevallen genoemd.
Wie weet zijn ze thuis al van bezetter gewisseld…
Enfin, we gaan maar weer naar bed, met een logé, ’n neef van Jan Vuyk, die uit Kassel werd geëvacueerd.
We werden vanmorgen niet afgehaald, dus niks werken vandaag. Lang te bed gebleven.
Koud en ongezellig is het vanmorgen in de tent, na het LUCHTALARM, ik heb koude voeten en leen ’n paar boterhammen. Tussen de middag, na de kohlrabisoep (zonder aardappelen maar met veel water in een kleine portie) naar Völke, te Weende.
Terug eerst de schuld aan brood afbetaald; nog ca 500 gram over; en die lekker in een keer opgebikt (was veel te vers).
Intussen koken we de capucijners met ’n paar groene erwten erdoor, voor hedenavond!
Het hagelde regende en woei vandaag in gemene buien.
Na het verorberen van de grauwe erwtensoep fijn wat zitten, het is lekker rustig, alleen wordt het wat kil, maar de kachel is juist weer aangemaakt door Bode, dus het
zal wel weer warm worden.
En hoeveel dagen zouden we hier nog zijn.
De avond was echt gezellig, ik heb een paar kousen gestopt, het is nog weer eens VOORALARM, en we schemeren.
Voordat we naar bed gaan zet ik nog een pan Canadese thee, die natuurlijk in de smaak viel; en dan na een half sigaretje van Lasscher lekker maffen.
Lekker lang blijven uitslapen – mitrailleurs en luchtafweergeschut wekken ons weer, het is vooralarm, en de Geall. zijn weer stevig aan de gang.
Zoals trouwens heel de nacht – maar toen heb ik steeds lekker vast gepit en niets gehoord.
Laat opgestaan – er vallen ook enkele bommen – daarom blaast het luchtalarm.
Na het koken van roggepap dagboek bijwerken en wat lezen – ik ben alleen thuis, en Jaap ligt ziek te bed – kou. De
anderen zijn allen in de stad te eten op een Bewijs van toestemming om het Lager te verlaten.
Als ze terugkomen brengen ze weer wat nieuws mee terug: misschien kunnen we naar Holland terug…
Rannenberg heeft al ontslagbewijzen uitgegeven, die door het Arbeitsamt bekrachtigd zijn, en de gelukkigen gaan vanavond al op reis: over Hannover naar Duits bezet Nederland (evl. slechts Groningen, maar dan komen we wel verder…).
Morgen – zo besluiten we na lang beraad – gaat onze kamer dit ook ondernemen, zeker is er gevaar bij: de tiefflieger, maar dit zal moeten worden gewaagd; als we eerst maar voorbij Hannover zijn…
’s Avonds in de stad gegeten, in Stadtschänke, met Bode, Siem, Mook en Stam en Vuyk.
Heel de avond staat in het teken van ontslag en terugreis…, men pakt, oordeelt ruim wat weggegooid kan worden (en dat is veel, ook goed goed…)
Daar ik toch zo goed als niks mee kan nemen ben ik ook gemakkelijk; we hebben zorgen genoeg; verkoop ik mijn regenjas voor 10 sigaretten, en ook mijn koffer en dan laat naar bed – voor de laatste maal??
Half negen staan we op, en nu is het een enorme rotzooi in de tent, allemaal lege potjes en blik-
Ab Mo. Arbeiten wir wieder voll…
jes, papier en brieven, ik scheer me nog eens, en nu blaast het LUCHTALARM. Dagboek bijwerken.
En dan naar de fabriek, nadat er weer eens een flink stelletje bommen hebben neergekeild op de baku.
Bij Rannenberg wil het niet lukken, maar nauwelijks bij Völke komt Davids binnen en we kunnen weg.
Heel wat geloop en wat geren, en dan is het in kannen en kruiken. Later, als ik meer tijd heb zal ik het wel uitvoeriger beschrijven, en hieronder inlassen, nu staat het zo:
Hannover temel bereikt door Amerik. Pantsers, en om 3 uur vannacht gaat er een trein naar het Noorden, waar we mee mee zullen proberen te komen.
En zo waren dit de laatste letters, in Duits Göttingen geschreven: het zal zijn:
God zij geloofd in alle eeuwigheid
Amen
In het oorspr. dagboek schreef ik dit stukje in de “gauwigheid” en bij vergissing wilde ik schrijven: “in Duitsland geschreven”, merkte m’n fout toen ik al “Duits” had staan. Een vluchtige haal erdoor, en ik verbeterde “Göttingen” erachter, zodat er toen stond: in Duits Göttingen – wat later de waarheid bleek!
Met Jaap Slager naar Völke geweest, om afscheid te nemen, een hele tijd zitten praten.
Half een terug in het Lager, en dan starten we meteen met de grote tocht. Kalm en lekker tippelen we naar Weende, waar we op het kleine dorpsstationnetje een paar moeilijke en koude uren doorwaken, sommigen, o.a.
v. Maanen en Steenbergen gaan nu al terug: ten langen leste komt de trein; in een wagon zonder ruiten (tieffliegers!) de koude en slaperige reis naar Nordheim gemaakt, waar we te Südheim uit moeten stappen – te voet naar Nordheim, dat nog 4 km is.
In de wachtkamer vh station, waar vele soldaten zijn, en slapen, eerst gefrühstückt, dan besloten, in de zon (het is mooi weer) te gaan slapen.
Nauwelijks uit Nordheim is het vooralarm, en het blaast luchtalarm, meteen vallen er al slierten dikke bommen, en het knettert en knalt niet te kort.
In onze deken slapen we wat op de vochtige grond, ik ben nu verkwikt, en verwisselde van sokken.
Maar niemand weet meer wat te doen…
Dan besluiten we maar naar Göttingen terug te lopen, we horen dat de Amer. voor Gtg staat.
In de avond bouwen we van stro een muurtje en overnachten onder de blauwe hemel. (koud!) Bombardement v. Nordheim
Heel de morgen rondgetrokken. ’s Mid-
dags, na een ontmoeting v. 2 Eng. Kg bij een heldere bron gewassen en geslapen, pas tegen de namiddag doorgetrokken naar Reyershausen – bedelen – en naar O. Billingshausen, waar we in een schuur onderdak vinden: we horen:
Gtg bezet – we kunnen er terugkeren.
We willen dat ook proberen.
Heerlijk vannacht geslapen, men deelde het verzamelde brood samen, ieder had nog Knackebrot v.d. Wehrmacht (gekregen v. soldaten in een kapotte lkw).
We worden gewekt, om op te breken naar Ostenrode (oostwaarts!) maar we rukken uit: naar het Westen en Zuiden: naar Weende, recht naar de Amer.
In een kleine pauze dagboek bijwerken, zitten op Jaap’s koffer.
Enfin, nu ik weer verder schrijf, is de tocht ten einde, en we zijn in Amerikaans Göttingen terug!
Maar eerst wil ik verder vertellen van onze moeilijke tocht door de wouden. Na het
ontmoeten van twee Duitse hulpkeukenwagens die we van enkele flessen appelmoes ontdeden, werden we opgebracht door een Duitse jongen met een revolver, gelukkig ging dit hachelijke zaakje goed ten einde, we werden oostwaarts weggestuurd, doch weldra zwenkten we toch weer naar het Zuidwesten, zoals we nu zeker weten, recht naar de Amerikanen.
Nörten
Reyershausen
O.billinghausen
Bovenden
Weende
Waake
Roringen
Gtg
Heel de dag zwierven we door de wouden tussen O.Billinghausen en Weende en hoorden de granaten gieren.
We wisten nu niet meer, hoe het zat met het front, maar ten laatste ontmoetten we 2 Duitse deserteurs; die werden aan kleren geholpen;
voor ieder een pakje shag, en wat sigaren, en tot onze opluchting horen we dat we rustig naar Amerikaans Göttingen kunnen terugkeren.
In Waake wordt dat bevestigd, en we marsscheren vlug op naar het westen: naar Göttingen.
’s Avonds komen we daar aan, al die indrukken kan ik niet beschrijven, het is te veel, ze rossen door de stad, helmen op, de be-
volking is mak, we komen rustig naar ons lager, waar we erwten met vlees van de anderen krijgen, na hartelijk weerzien
(2 rare makkers erbij, de ene kotst en stinkt, de andere ligt te kreperen van de kramp – alles eigen schuld)
Moeilijk is slaap gekomen, vannacht!
Tamelijk laat op, naar de CRC (Civil repatriëring commander? ) waar we inlichtingen inwinnen over: Amerikaans eten voor ons,
en wanneer naar huis. (eerst moeten er transportmiddelen komen)
Men zegt dat we dan gauw soldaat zullen zijn. Och, egal.
’s Middags naar Völke (wat zijn die mensen gelukkig) kaffee mit Kuchen gebruikt en lang zitten praten.
Nog net op tijd thuis, want om 7 uur moet iedereen van de straat zijn.
Na het avondmaal v. witte bonen dagboek bijgewerkt.
Nog steeds is het een nerveuze bende, iedereen rookt sigaren,
met eet en drinkt doch geen alcohol.
Tamelijk laat naar bed (Volgende maand ben ik jarig en – thuis?)
Tamelijk laat op – havermout met kunsthoning als ontbijt en met Siem, Lasscher en Asscheman de stad in.
Er is echter niets meer te halen
(voor mij egal – ik wil echter niet graag op de achtergeblevenen leven – maar: die hebben toch veel te veel).
‘s Middags in de hitte, want het is warm, maar het Heeresverpfle-gungsamt, ook al niets meer te halen.
Doodmoe thuis, ‘s Avonds kleine twist met Mook.
|
Nu verlang ik harder naar huis dan eerst. Met al die zwijnderij in het Lager – ze stelen zelfs fietsen en auto’s, de ploerten, want anders zijn het niet! |
|
Lekker lang geslapen, nu ik m’n bed weer heb herzien.
’s Morgen s erwtensoep gekookt – goed dik, met vlees.
Alleen oppassen voor ’n vuile maag of diarree.
’s Middags kamer geveegd – Asscheman zit nu flink onder de luizen, en Bode schijnt kleerluizen te hebben….. was ik maar thuis!
’s Avonds eten we gemeenschappelijk havermout met dik suiker, ’s avonds was het gezellig, we spraken met ’n paar Amerikaanse soldaten aan de ingang van het Lager; ik kreeg notabene een heel pakje Raleigh van een van hun, binnen 10 minuten was het op – begrepen.
’s Nachts verdomd heet in bed.
Alweer bijtijds opgestaan, en ’s morgens met Jan Zoon die goddank weer bij ons is alle instanties afgelopen voor z’n papieren, tenslotte is alles vergeefs, ze zijn in Ostenrode, en naar later bleek, alle verbrand bij de bezetting.
’s Middags, na de aardappeltje met snijbonen en vlees uit het blik, met de anderen weer de stad in.
’s Avonds smaakte de havermout met suiker geweldig.
Gezellige avond – wat door het kamp slenteren, kijken naar de hoerderij en naar de bezopen Polen en Russen. Grote zwijnderij.
’s Morgens weer bijtijds op; rokerskaart gehaald op het Ernährungsamt.
Naar Weende gewandeld met van Maanen, Stam en Steenbergen – vergeefs – geen brood geen margarine en geen snaps.
’s Middags na
de capucijners met spek, allemaal bij een andere bakker in de rij staan voor brood.
Zo’n gevecht heb ik nog nooit meegemaakt, het was of ze te geef waren – maar Willem smaakte het genoegen ook een broodje van 2 kilo thuis te brengen, ‘s avonds Kees Kraan en wijn.
Alweer niet kunnen uitslapen, broek v. Jan Zoon uitgewassen – niet ’s morgens naar de kerk, maar ’s middags na de snijbonen met aardappelen en vlees.
’s Avonds griesmeel havermout met weinig suiker tamelijke avond voor hier; vrij laat naar bed.
Alwéér vroeg op, met Luipen Steenbergen en Piket eropuit, het ergert me geweldig, de Fransen krijgen per dag 1500 gr brood voor 5 man, 1 bus vlees voor 5 man, ’n pond gedroogde aardappels, suiker, pudding, knackebrood, zelfs de militaire weermachtsbakkerij is door hen in gebruik genomen, en de Hollanders zijn het erover eens dat ze vies achter het net vissen.
Maar er komt geen verandering in, en naar mijn bevinding v. vanmorgen komt die voorlopig
wel niet – de Fransen schransen dus wel door en wij hebben honger – in ieder geval krijg ik de buik niet meer goed vol!
’s Middags na de gries (weinig suiker!) in de zon gezeten op een gestolen Tempootje en met Jan Zoon wat gewandeld.
Het avondeten was: havermout met snijbonen en vlees…
Eindelijk dagboek bijwerken.
De avond was tamelijk saai, en ’n vervelende stemming heerste.
De jongens willen naar Holland.
Niet laat naar bed.
Al vroeg op vandaag, ’n kar geleend met Siem Lasscher en Heems, en 5 balen cement gejat, daarmee naar Rosdorf en verkocht voor een grote zak aardappelen en een 3 kilo’s brood, bij het “streunen” kregen we nog ’n half brood met ’n half pak kunsthoning, en van Marovic 2 sigaren, en we vonden een pakje Chesterfield v. 4 stuks, fonkelnieuw, in cellophaan, dus het Frühstück was daverend! Voldaan thuis, er is immers buit?
Thuis gauw witte bonensoep met veel blikvlees eten, en dan
met v. Maanen en Steenbergen naar de Military Gouvernment, over de verpleging zaniken.
Eenmaal terug eerst m’n hemd nakijken, en ik vind nog één luis. Gisteren had ik nl. meer dan 10 luizen en vele neten gevonden, opgedaan van de nieuwelingen – Hollanders.
Maar hopelijk blijft het hierbij.
Lekker benen wassen, en lekker rustig zitten roken en wachten op het middageten: aardappels met snijbonenjus (met vet) heerlijk gegeten, dan dagboek bijwerken.
Vanavond hebben we een spelletje geboerd (een Gouds spelletje) en daarop naar bed na een boterhammetje met blikjes Visch (soort ?????)
Slecht geslapen – zeer warm te bed; dan gaat het onweren, ’t frist lekker op – maar niks slapen!
’s Morgens vroeg op, heel de slaapkamer schoongemaakt, alle bedden eruit, er werden vele wandluisjes bedwantsen gevangen, in m’n hemd ving ik 6 luizen, en in m’n deken een vlooi.
Intussen hout halen uit het Freibad (gewoon sloperswerk).
De Polen hebben een koe gejat, ’n schaap en een varken en de koe is nu al geslacht….
Na de middagmaaltijd met spinatie en vlees, lekker vermoeid slapen, tot etenstijd weer aardapp. met spinatie en vlees.
Dagboek bijwerken.
Heerlijke dikke buik d.m.v. 2 boterhammetjes met roomboter en war Harzkäse. Terwijl ik een pijpje rook, wordt er alweer koffie gezet, daar heb ik trek in.
Dan een beetje kijken bij de jongens die boeren, (ik ben nog veel te stijf van gisteravond) en na afloop gezellig zitten zingen, tot het bedtijd is.
Vroeg op, alweer, en na het ontbijt gaat ieder aan z’n morgentaak, mijne is eerst melk halen met Kobus en Siem, en dan ong. 10 liter erwtensoep koken.
Even hield ik m’n hart vast, wat ben je in je eentje begonnen, Willem, maar per slot kook ik al weer 2 jaar, en de zaak gaat als vanzelf.
Na het eten dagboek bijwerken en eventjes lekker uitpuffen.
Kobus en Siem zijn nu verbindingsmannen, er schijnt al een bakkerij te zijn, met vier Holl. Bakkers die voor de Hollanders gaat werken, nu begint het ergens op te lijken!
De middag doorgebracht met genoeglijk luieren in de zon, en
ik voel dat dit leven me goed doet.
’s Middags 10 ltr griesmeel gekookt, die ’s avonds nog gloeiend heet is… Na een betrekkelijke saaie avond bijtijds slapen.
Lang uitgeslapen, terwijl de anderen allen vroeg op waren.
Na de aardappelsoep met vlees (ik kookte intussen rabarber met veel gries en suiker – prima voor vanavond, toe!) lekker in de zon gezeten op de toekomstige Hollandse driewielauto.
Dan met Spek en Bode de stad wat doorgewandeld.
Thuis dagboek bijwerken met ’n pijp Am. sigarettentabak erbij aan. Het is weer heet vandaag, maar ’s nachts is het nog rot koud.
De avond was weer saai.
Al heel vroeg opgestaan, en in de rij staan voor brood.
Dan melk halen, en thuis rondhangen. Na de middagaardappels weer rondhangen.
M’n wang is weer dik, sinds het taaie vlees van vanmiddag.
’s Avonds vroeg naar bed.
Heel de week nog niets te roken, maar de anderen onderhouden me best!
’s Middags te biechten geweest met Janus en Jan Zoon.
Vroeg op, half acht te kerk en te communie. Thuis rabarber klaargemaakt en met veel gries gekookt, dan eten: vette
soep met erwten erin en vlees, gries, meel en aardappeld, vóór en rabarbergries toe.
Dan naar de Hercules, waar men juist uitverkocht is, en dan maar gauw naar het SS wehr ertüchtigungslager waar de Nederlanders allen tezamen komen te wonen, gemeenschappelijke keuken, aardige kamer, wonen en slapen in een vertrek.
Nog is het er een grote rotzooi, maar wij aan het ruimen, ik vind een Duitse helm, dat is mijn trofee.
We krijgen allen een sigaar, in de regen naar huis: aardappelsoep klaarmaken. Laat naar bed; vertellen van examens en school.
SINT JORIS 1945
De eerste vrije Sint Joris; maar veel viering is het nog niet.
Lekker laat opgestaan; aardappels schillen.
Nog steeds dikke rechterwang.
Lekker gegeten aardapp. met snijbonen en flevox-justje.
Dan afwassen, en met pijp tabak van Jaap, dagboek bijwerken.
’s Avonds pap van meel en havermout met suiker en zoetstof; daarna de gevonden Tempo verkocht met z’n allen, aan de Polen, voor 14 x 1500 gram brood en 14 pakjes shag, lekker alleen 2 boterhammen met visjes extra, vanavond, want nu kan dat weer een keer
lijden.
Van een Sint Joris viering kwam niets, hoewel ik me daarvan wel wat had voorgesteld met Vuyk en Slager.
De jongens jatten clandestiene worst van de buren!
Ongeveer negen uur door Jan Zoon gewekt, het is tamelijk fris vanmorgen, wassen, eten en naar de fabriek, echter alleen om een Wochenkarte te halen, en naar Völke, in de bakkerij een praatje maken met den ouden Heinz.
Op de terugweg in de Herkules gegeten, bratkartoffeln met biet, en havermoutpap voor.
Dan vlug naar huis, en gemeinschaftspatatten met prei en boterjus verorberen. Dagboek bijwerken, onder het genot van een fijne pijp tabak. (van de auto’s!)
’s Middags lekker wat in bed gelegen, na de havermout + meelpap gort met meel te hebben gekocht.
Ik voel me niet zo heel erg fit, net als Lasscher, en Siem.
Na gegeten te hebben weer gauw onder de jassen!
Heel de morgen te bed gebleven, want nog niks ça va.
Na de dunne aardappelsoep (heden geen succes geworden) rustig zitten en dagboek ingevuld. Vandaag is het weer prachtig weertje.
. . . . . . . . . Fiblosung Reich
’s Middags na de “rust” aardappels gekookt voor de Gemeenschap, waarbij ik met afgieten meerdere aardappies in de modder liet vallen. Dan met uien- en boterjus verorberd.
’s Avonds gezellig gebabbeld, ’n pijpje gesmoord en ’n spelletje met Vuyk geschaakt, waarbij ik lelijk werd ingemaakt ondanks de twee koppen koffie met sucret, en twee boterhammen met boter.
En dan begint de nacht alweer te vallen, alweer een dag die ten einde spoedt, zo gaat het goed, want de tijd valt ons lang.
Al vroeg afscheid genomen van de geneugten des strozaks, scheren wassen, en met Siem, Lasscher en Jaap op naar Roshof, om daar om aardappelen te bedelen.
We haalden op onze mooie tocht door dit schilderachtig dorp een stevig maal voor 9 man op, en konden de lust niet bedwingen de 9/10 complete Amerikaanse sigaretten op te rapen die de Amerikaanse soldaten wegwerpen.
Rosdorf staat nl. barstens vol met tanks. Meteen brood gekocht, en op de weg naar Göttg. pauze gemaakt, Amerikaanse chocola gegeten, ’n gesprek met ’n Duitser die ons de littekens uit een Nazituchthuis overgehouden, toonde – hij bleek fel communist te zijn
gebleven…
Thuis wachtte ons de erwtensoep, die heerlijk smaakte, en daarna Stube schoonmaken, en op bed liggen lezen in “Ergens in Nederland”.
Dan is het weer etenstijd, en aardappels met vet vleesjus willen er altijd wel bij.
Op m’n gemak dagboek bijwerken, en ’n laatste pijp Amerikaanse tabak opsteken.
Niet laat naar bed, maar wél lang op bed liggen nakletsen en onzin uithalen…
… zodat ik er vanmorgen om 7 uur moeilijk uit kon komen!
Met Bode en Spek naar den tabaksboer op der Gronerlandstr, die echter vanmiddag verkopen zal. Lelijk weer, af en toe stortbuien. Even naar het melkwijf, boter kopen, en dan naar huis, lezen “Ergens in Nederl.”
Na de maaltijd van gedroogde aardappels wat op bed gelegen, dan weer op sigaretten uit. Oogst: 60 Rama’s en meerdere kilo’s brood. Thuis dagboek bijwerken onder het bezoek van een voorm. Ned. KG.
Na het ruimschoots voldoende middageten een uurtje op bed gelegen, toen was de koffie klaar, toen ik er uitkwam, heel de avond gezellig verboomd met Siem aan het woord over bombardementen en gevangenis. Zeer laat naar bed, maar fijn geslapen.
Half twaalf pas opgestaan, ontbeten en een
sigaretje gerookt.
En na een rustige morgen lekker gegeten; Kartoffelschnitsel met vlees & jus.
‘s Middags pannekoeken aan het bakken, heel de middag door: voor 9 man immers. Bode komt me tenslotte aflossen.
De oogst werd zonder suiker verorberd, en gevolgd door meerdere boterhammen met dik boter.
Dan terwijl het onweert en hagelt, dagboek bijgewerkt.
Men wil ons zo spoedig mogelijk naar het voorm. WE Lager brengen, want Maandag zijn er voor Auslander geen weekkaarten meer aangewezen: alles gemeinschaftsverpflegung.
Na vrolijk zangpartijtje naar bed, de Franse buren zijn echter allen te vrolijk, het is al laat als we inslapen.
Ongeveer half tien opgestaan, rustige morgen in de barak, ’n beetje praten en kletsen, en wat schrijven in dagboek. ’s Middags na de maaltijd “even“ op bed gelegen, en me meteen verslapen voor de Kerk, samen met Jan Zoon. Da’s lelijk! Onze Roel Lasscher, die gisteren keelpijn had kom vandaag helemaal niet meer slikken. Hopelijk betert het gauw. Het was vanavond een gezellige boel, de jongens kaarten, met de VI op visite, en de anderen dammen, schaken en lezen, zoals ik, in “Ergens in Nederland”.
Al vroeg op, omdat we moeten schrobben in ons nieuwe tehuis.
Dat gebeurde dan ook, nadat we eerst boter en melk haalden bij het melkwijfie.
Ik met een jute zake aan het dweilen, wat niet meeviel.
Als de grond schoon is, gaan we eten
zuurkool met vlees, dat echt lekker smaakte.
Thuis komende in het oude lager horen we dat de arme Lasscher d i f t e r i e heeft, en dat is erger!
De arme jongen werd ik de kliniek opgenomen, en is weer een paar weken geborgen. Dagboek bijwerken.
De hele middag zitten hangen; ’s Avonds komt Janus het Gem, eten brengen: ’n beetje pap en … twee eieren!!!
Groot geschreeuw.
Verder de hele avond lol gemaakt – het was de laatste avond in de Eiswiese, bij het schamel licht van één electr. Lamp.
Op bed nog een hele poos nagepraat.
En zo is ook de maand April alweer ten einde, en ik kan gerust zeggen, het was de meest sensationele maand in Duitsland.
Immers we werden bevrijd, ontslagen van fabrieksarbeid, van het Duitse juk, en de kwaliteit van eten werd toen sprongsgewijs beter.
En nu blijft ons niets anders over, dan uit te rusten, vacantie te houden na bijna 2 jaar arbeider te spelen, en te wachten tot we naar Holland terug gaan.
Maar dat zal nog wel even duren, want de honger in het nog niet eens geheel bevrijde Nederland moet thans enorm groot geworden zijn.
Ik hoop, dat we echter weldra in veilige en onverlette familiekring zullen mogen terugkeren!
NR.33
MEI 1945
Om ongeveer 9 uur opgestaan, en na gauw een paar boterhammen te hebben opgegeten, met z’n allen aan de slag: bedden uit elkaar nemen, stro verbranden, laatste uitrustingsstukken inpakken.
Om 10 uur is alles klaar, maar de Holl. auto die onze materialen naar het Holl. Lager zal brengen is er natuurlijk nog niet.
En intussen werk ik m’n dagboek bij: de laatste keer in de Eiswiese. En daarmee is opnieuw een mijlpaal bereikt, waardoor een episode wordt afgesloten die waarlijk niet licht was, een tijd van angst, van honger, bommen en doodsgevaar, van de ondergang der Duitse heren….
Vol moed
| Indeling van het Gedenkschrift | |
| I. | Inleiding |
| II. | Gedocumenteerd dagboek |
| III. | Herinneringen aan een Duits stadje (geïllustreerd) |
| IV. | De Aluminiumwerke “Göttingen”GmbH (geïllustreerd) |
MEI 1945 - DE EERSTE HELE VRIJE MAAND
zullen we nu het laatste – rukje Duitsland beginnen, op het Herzberger Landstraße 108, het voormalige Wehr Ertüchtigungslager der HJ, thans verzamellager der Nederlanders in Gtg en omgeving.
Het duurde nog een hele tijd voordat de Hollandse auto onze spullen kwam halen, welke tijd werd gedood met ’n enorme fik van ons oude stro, en het difteritusbed van Lasscher, terwijl we menig pijpje rookten.
Maar om ongeveer half twee worden de rommeltjes gehaald, en we doen plechtig onze laatste passen in onze kamer, die nu een ruïne gelijk is: alle ramen kapot gegooid.
In het nieuwe tehuis de rommel op poten gezet, en de strozakken nieuw gevuld.
En nu ik dit alles schrijf, voor de eerste maal in het Holl. Huis, knappert de kachel, en menig boterhammetje met vlees en suiker wordt eingezogen…
Zo, en nu zijn alle beslommeringen van de laatste dagen weer ten einde, en de rust is weergekeerd!
De Meimaand had een waardig begin.
In de loop van de avond hebben we nog een fijne douche genomen, alleen was het wel wat koud water!
En tenslotte klommen we te bed, maar het duurde nog lang voor we sliepen.
Ongeveer half negen wakker, weldra zijn we heel goed wakker, doordat er in de buurt wat Pantserfausten worden opgeblazen, waardoor het halve gebouw van de ruiten wordt ontdaan, wij hebben echter beperkte glasschade.
Opstaan- w boterhammen eten met vlees, en suiker, en dan wassen, ’n pijp roken, en een wandelingetje door de tuin gemaakt.
Terugkomende in de kamer horen we het laatste nieuws:
Rotterdam en den Haag
zijn bevrijd; en vóór
eind Mei moeten de
Auslander hier weg
zijn.
Zo, en dat doet ons goed. De stemming is dan ook zeer goed.
De ochtendkoffie uit de keuken smaakte lekker, en ze
zijn daar nu zó veelbelovend aan het braden…
’s Middags is het gortepap, heel de middag verder “thuis” gezeten, wat gekletst met een voorm. Ned. KG.
Het avondeten was echter geweldig: bieten met aardapp – vlees en beste jus. En daaroverheen snert met ’n bal gehakt, en jus!
Toen dacht ik dat ik barstte.
Later op de kille avond wat hoofdpijn.
Het laatste nieuws is: volgens Radio Oranje
In Nederland is reeds 3650000 ton aan levensmiddelen binnengebracht elke dag komen er nog schepenvol Rotterdam binnen (N. aanl. hiervan heeft onze verb.-man heden een officieel bedankje aan den Commandant te Gtg gezonden)
Of de nood ook erg is!
Per vliegtuig zijn vandaag levensmiddelen afgeworpen bij Alkmaar, A’dam, Rotterdam, Hilversum.
Hitler is gedood bij gevechten in de Kanzelarij te Berlijn, zijn “opvolger” is admiraal Dönitz die zwoer, nooit voor het communisme te capituleren
Er was eris een cowboy, vol levenslust en vuur
Die had er aan centen geen gebrek – geen gebrek
Die leefde van whiskey van vrouwen en avontuur
En de zon die scheen ‘m in z’n nek.
’s Avonds bij het licht der sterren
Kijk ik even naar de maandag
Die brengt ons een groet van verre
Zou zij soms mijn wens verstaahahaan
Zou zij soms mijn wens verstaan.
Bladvulling.
in maart
roert Hitler z’n staart
in april
doet Churchill wat ie wil
in mei
zijn we weer vrij
een mop v.h. voorjaar
1942
| Betekende eens | |
|
|
Menschen ohne Freiheit |
| Betekent nu | |
|
|
Menschen ohne Fuhrer |
| Betekent weldra | |
|
|
Menschen ohne Fressen |
naar een oude Holl. mop.
Volgende week gaan we weer verhuizen, naar een der Kazernes alhier, dat is ook maar even pech, al die drukte dus voor één week geweest! – en dan nog eens alle gedonder voor misschien twee weken; maar – dan gaan we ook naar Holland terug!
En dat zal wat zijn, als we weer in H o l l a n d zijn!
Ofschoon het al Mei is, is het ‘s morgens, ’s avonds en ’s nachts nog verrot koud in dit pokkenland.
Bijtijds naar bed, en vannacht lekker geslapen, na een Amerikaanse mentholsigaret.
Jaap gaf nog over – we eten te goed.
Om half tien op m'n gemak opgestaan en met Siem, Bode en Spek de stad in, naar de burgemeester voor een stempel op onze pas. Veel heen en weer gestuurd, maar geen stempel!
Dan aardappels besteld bij Anna Teichgräber, en op ons gemak teruggewandeld.
Zodoende een aangename morgen gehad, die stevig werd afgesloten door een maal van
aardappels met “peetjes”.
Pijp roken en dagboek bijwerken.
Nu we zo’n hele morgen weer eens gewandeld hebben en een veel betere eetlust meebrachten, merk je weer, wat een beroerd iets ledigheid wel is.
Over een week ben ik jarig, maar helaas ben ik dan nog niet thuis…
Enfin, het prakkie uit de cantine smaakte best: aardappels met
Na de middagrust weer de stad in; eerst Lasscher bezocht; die heeft helemaal geen difterie, maar komt morgen weer thuis.
Geluk gehad, die bink.
Toen naar kapper Koch, die een aardige pluk van m’n hoofd afhaalden en weer naar Teichgräber, de Kartoffelschnitsel ophalen. Terwijl Spek en Siem daarna vast naar huis gaan, en Jaap Asscheman boter gaat halen, loop ik even langs de klinieken – samen met Vuyk, nog even naar Lasscher.
En dan naar huis, weer eten, roken en dagboek bijwerken.
De avond heel gezellig doorgebracht met Jan Vuyk; geboomd over padvinderij, over HK’s, stamhutten, sluip-
Zuiden
zon
middag
Bepaling van het zuiden
met lopend horloge
spelen, onze overgang naar de stam enzovoort… Om half twaalf naar bed, en echt lekker geslapen.
Om 10 uur opgestaan, op m’n gemak ontbeten, dan wassen en aankleden dagboek bijwerken.
De rest van de morgen stukgeluierd tot etenstijd: aardappies met bieten.
’s Middags gezellig bijeen geweest, en later met z’n allen wortels schrappen om de keuken, ’s avonds geweldig veel gegeten:
eerst ’n boterham, dan pap, dan een enorm vol bord met zeer vette gebakken aardappels.
Terwijl de anderen praten, dammen, schaken rook ik ’n pijp, we kletsen wat na over het nieuws:
sinds vanmiddag moet in Holland de Duitse bezetting hebben gecapituleerd, en is het vaderland dus vrij, maar men spreekt het tegen ook!
Opeens horen we schieten en knallen, mg’s, partizanen? Oefeningen? Om 8 uur 50.
Afijn, ’t is voorbij, klaar
weer, we hebben wel voor hetere vuren gestaan.
Toch: voor zo’n heet vuurtje nog niet: het blijkt dat de laatste Duitse legerresten hebben gecapituleerd, en
dat de oorlog tegen
Duitsland daarmee ten
einde is.
Allen gaan naar beneden en de commandant spreekt enige korte woorden. Hij heeft gelijk: er is te veel bloed voor gevloeid, het is te laat, en de nood in ons lieve lieve land is te groot…
Toch host ieder als een gek, ze dansen, er speelt een bandje het Wilhelmus, Ouwe Taaie en ander Vaderlandse vreugde-uitingen.
En toch – ik kan niet dansen, niet meehossen.
Ja, ik ben blij dat het uit is; gelukkig kan ik in Duitsland echter niet meer zijn!
Nee, dat het zó ver ook nog moest komen.
’s Avonds nog even op de VI gezeten en koffie gedronken.
Jan Hey speelt harmonica, en Boele roffelt op z’n trom-
mel, een Hollander in Amerikaanse dienst die zwaar bezopen is, komt even de stemming verpesten, hij is bar melig.
Om een uur pas naar bed, malgré tout.
Om 10 uur opgestaan: sommigen zeggen dat in de omgeving van Dresden wordt doorgevochten, weer anderen dat Noorwegen nog lang niet klaar is, maar dat geloof ik niet.
Voorlopig is het vandaag regenachtig, en ik ving
nog 3 luizen in m’n hemd.
Nu is ook m’n scheerzeep verdwenen, en het leven hier dus weer wat moeilijker geworden: zo zonder ’n gram zeep.
In de krant staat dat alle gestolen auto’s, fietsen en spinstoffen moeten worden ingeleverd voor de vijftiende Mei, en dat vind ik maar nèt goed.
Per slot moet er een klein beetje tucht blijven, en dat er mensen zijn die
Ik wilde dat we maar vast naar Nederland terug gingen
karrevrachten vol kleren, stoffen en militaire goederen hebben gestolen is ook te gek!
Het middageten was weer lekker: aardappeltjes met wortels – stamppot met ‘m homp leverworst, nu ben ik lekker dik en op zo’n mo-
ment steken we de pijp in de brand…
nu is het rustig, ieder is verzadigd, en een heerlijke kalmte heerst. Wat zitten tekenen en knoeien, later op de middag (ik heb weer een heleboel rookwerk) aardappels gekookt voor 8 man, met snijbonen (niet lekker, niet van gegeten).
’s Avonds roept Boele me, hij staat buiten in gesprek met twee Amerikaanse soldaten, ik moet tolken: ze willen vanavond fuiven, en zullen drank en sigaretten gaan halen….
Na ’n half uurtje zijn ze er, Boele en ik doen een mooie teug uit de jeneverfles, het wordt een groot feest in de “dans” zaal, maar als de heren lollig worden, willen ze vrouwen.
Maar Wimpie smeert ‘m maar gauw, ze worden mij te lastig, en waar haal ik vrouwen vandaan???
Op de VI wordt het feest zonder Amerikanen voortgezet.
Daar hebben ze spiritus, gebrand voor morgen, en ik heb nu al tabak aan de geur.
Ik ruk in, naar onze eigen stube, waar ik m’n dagboek wat bijwerk. Het was een drukke avond, vol van souteneursactiviteit, en nog is het niet om, ofschoon dik bedtijd….
Eerlijk gezegd wou ik dat ik duiken kon.
Voor op bed heb ik een fijn Amerikaans sigaretje “Camel”
NU WEER GEOORLOOFD…
DE NEDERLANDSE
PADVINDERS
NPV
………
DE NEDE. CHRISTEL.
PADVINDERS
NCPV
………
PADVINDERS
VERENIGING
“NEDERLAND”
PVN
………
DE KATHOLIEKE
VERKENNERS
KV
EN HUN
AFDELINGEN
VOORTREKKERS
AAN DE SPITS
Vandaag is het eerste grote contigent krijgsgevangenen Fransen
en 3 Ned. KG’s naar hun vaderland vertrokken, wel, en dan zullen wij wel vlug volgen.
De Duitsers krijgen nog maar 1 kilo brood in de week (wij twee!). Het gaat slecht worden voor de moffen, maar voor ons wordt het beter.
Dit is de vergelding, maar toch heb ik medelijden met ze….
nog wat zitten bladeren in een boek over Silezië, en dan naar bed, waar we weldra heel vast slapen.
Om half 10 opgestaan, scheren met koffie, twee boterhammen eten, en vlug naar de kerk.
Er zijn ook enige voormalig KG Fransen, die vandaag weg zullen gaan. Zo gaat ’t goed.
Op ons gemak teruggewandeld, de kamer wordt geveegd, tabak snijden en dagboek bijwerken.
Regenachtig maar zoel weer, echt goed weer om te reizen….
Maar niet op een vrachtauto, zoals de Fransen en wij waarschijnlijk ook, doen.
De middag zoekgebracht met lezen in m’n dagboek, tjonge wat hebben we het nu dan goed vergeleken bij eerst.
En toch was het een leuke tijd. Na het avondeten: pap – aardap- met uien en vet jus, en wéér gortepap, zodat ik lekker dik ben.
‘s Avonds is het feest in de grote zaal: dansen en voordracht
(o.a. de slaapwandelaarster, met Boele, die z’n gebit uit z’n mond haalde. We rolden om van het lachen)
Bij de polonaise zakte een der tafels in….
Om elf uur Schluss, we gaan naar onze kamer; in de VI wordt het feest ook voortgezet, mèt de muziek, wij dansen, Stampie geeft les aan Vuyk…
om één uur gaan we naar bed, maar we weten zeker dat we
niet zullen slapen.
Heel de nacht door hebben we liggen kletsen, sterke verhalen vertellen, en roken, en luisteren naar de gebeurtenissen op de VI waar Roze en Paula, twee “nette” jongedames het hunnen bijdragen aan de feeststemming….
Om ongeveer zes uur slapen we pas in!
Tot twaalf uur, ’t fluitje voor eten.
Dan staan we op, zuurkool eten (niet goed gaar).
En dan dagboek bijwerken.
Het is prachtig weer, en ik denk vanmiddag uit te gaan.
Eerst horen we de Engelse radio: nog steeds gooien Geallieerde bommenwerpers levensmiddelen boven Westel. Nederland af.
En dan wandelen we 1) een eindje de Herzberger landstraße op, en vlijen ons neer op een bank, met een prachtig uitzicht op Göttingen, en lekker in de zon.
Duidelijk zien we de verschillende bekende punten, zoals de Aluwerke, en we halen onze belevenissen, ons gesjacher en gehandel nog eens op. In gezelligheid vloog de middag om, en we hebben echt heerlijk gezeten.
Thuis pap eten, houtjes hakken van een stoel (!) en dagboek bijwerken.
Vandaag is het
1) Siem, Kobus, Stampie en ik
eerste contingent civielen afgereisd: Franzosen, morgen gaan de Belgische civielen, en dan zullen we weldra aan de beurt zijn:
de Franse civielen uit de Eiswiese gaan morgen naar de Kaserne, en zullen de barakken afbranden….
De Capitulatie van de laatste Duitse resten staat voor de deur.
Vanmorgen om 8 uur is de laatste vijandelijkheid gestaakt in Europa.
’s Avonds dansles in de stube, van Keesie Stam. Geweldige stemming.
Laat naar bed – veel pret maken, alvorens we inslapen, en dan is het alweer half twee.
Roel Lasscher is vanmorgen weer naar het ziekenhuis: klieren en koorts.
Ik stond laat op; na het middageten (spinatie) met Jan Zoon, eerst naar onze oude fabriek, die weer geheel is om-
ZOUDEN WE DEZE MAAND NOG NAAR HOLLAND GAAN? IK DENK VOLGENDE WEEK
geschakeld op pannenfabricage, dat is beter dan nutteloze moertjes.
En dan naar Völke, gezellig daar in de tuin zitten babbelen met het echtpaar Völke en de Holl. journalist de Vries.
Kregen een broodmaaltijd met stroop en jam ’n zak zout en een brood!
Op ons gemak teruggewandeld; pap eten en aardapp. met boterjus.
’s Avonds kletsen, en dansen. Weer laat naar bed – weer schik maken.
NOOIT MEER VERDUISTEREN
9 MEI 1945
Om half 10 op; scheren, brood met ei als ontbijt, we horen dat er niet meer behoeft te worden verduisterd; dus scheuren we de vieze verduisteringsvellen vlug van de ramen; we hebben lang genoeg die ellende moeten ondergaan…
Dagboek bijwerken, en nog een pijp opsteken.
’s Middags wat in de zon gelegen met Vuyk, Bode en Spek.
Later op de middag pannekoeken gebakken, ’n heet werkje.
Spek gaat als valet bij de Amerikanen dienen tot we naar Holland gaan, en deelde al grif Raleigh’s uit.
Vanavond is het cabaret (niet zo geslaagd, bal na. Heel laat naar bed - veel
gerommel toe.
VI heeft nl. weer damesvisite en worden overlopen door de leiding.
Voor we naar bed gingen feliciteerde als eerste Jaap Asscheman me, gevolgd door de anderen.
Hij gaf me z’n foto – aardig.
Laat opgestaan, vanmorgen; een beetje rondgehangen, de morgen.
’s Middags, na de maaltijd spinatie schoongemaakt met ‘n 10 tal anderen.
Na de avondpap eten we brood met Harzkaas, die er best in wilde.
En nu staan de anderen beneden op straat, terwijl ik dagboek bijwerk.
Heel de avond weer “omgedonderd” met allemaal flauwe kul, Amerikaanse koffie, en laat naar bed, waar het spul weer danig was.
En zo was deze verjaardag weer ten einde, Spekkie bracht ons allen Amerikaanse sigaretten en tabak, mij nog een Amerikaanse sigaar; en Luipen bracht het nieuws, dat we hier binnen twee weken wel weg zullen gaan
Dat was nog wel de mooiste verrassing…
Weer laat opgestaan; met Siem, Bode en Kobus wat in de zon gelegen aan de rand van een bergakker.
Met Vuyk en Slager erbij teruggewandeld,naar de spinatie met vlees, en dan onze slaapkamer geschrobd met Wimpie Bode.
De verdere middag gelezen in “Donovan”, na de avondsoep en eigenteelt meelpap gedouched met Jan Zoon, terwijl Spekkies Amerikaanse pakje door Huipie pasklaar wordt gemaakt.
Weer Amerikaanse sigaretten en tabak, en ’n stukje kauwgom. Terwijl Jan Hey hiernaast accordeon speelt en Huipie bezig is,
een broek te maken voor zich dagboek bijwerken.
Het is weer heet geweest vandaag, en die douche heeft me lekker opgefrist.
Schenk me een glimlach Marietje
doe het nu maar niemand ziet je
zeg met een lach
dat ik jou kussen mag
schenk me je glimlach Marietje
Zo zingen we lui mee met de trage klanken van het muziekje,
we proeven nog eens de nasmaak van de harzkäse van zoëven,
en denken aan huis…
Vanmorgen laat opgestaan, en gewacht op het eten.
’s Middags na de afwas met Siem, Jaap Asscheman, Vuyk, Slager en Opa Zoon (en Houting met z’n griet) in de zon en de schaduw gelegen veldflessen met water mee – want het is warm.
We helpen nog even een paar vrouwen met houthakken maar smeren ‘m weer gauw.
’s Avonds weer lekker ’n koude douche genomen met ‘n heel stel van onze kamer, en na een tamelijk aardige avond van veel lezen in Donovan naar bed, waar we ditmaal gauw inslapen, omdat het weer laat geworden is.
Al vroeg op; om half zeven.
Rustig wassen en ontbijten, en dan weer lezen, tot het kerktijd is.
Na me te hebben geschoren, komt er Amerikaans eten, van Mook, den koksmaat afkomstig: maïspap met volle melk, en Amerikaans wittebrood, en dan naar de kerk, waar het warm is, zo heet dat ik er slaap van kreeg.
De weg naar huis maakte me bezweet, en de hele middag had ik geen lust, om uit te gaan.
Terwijl ’s avonds de anderen na het Amerikaans avondeten (zeer vet) en de koude douche naar het dansen zijn in de grote zaal, lees ik Donovan uit en luister naar de grammofoon bij Huipie.
Voor we naar bed gaan, praten we nog over Holland, de laatste berichten, (z.o.z.)
Ik heb echt de pest in, als we naar bed gaan, en dat wordt niet beter als er een Eindhovenaar op Mooks bed blijkt te komen slapen. Niettemin de hele nacht met dezen gast liggen praten.
|
DE NOOD IN NEDERLAND Intussen is ook Nederland bevrijd, en nu is uitgekomen hoe het heeft geleden onder het gezegende bestuur van Mussert en Seys Inquart. Deze beide heren zijn nu trouwens gearresteerd, en zullen hun straf niet ontgaan. Maar daarmee is de nood niet voorbij. Volgens de radio zijn bv. In Amsterdam 10000 Nederlanders de hongerdood gestorven, te Rotterdam 24000, en 6000 mensen liggen in ‘t ziekenhuis: lijden aan ondervoeding, in ernstige mate. Wij zitten hier maar renteloos, terwijl dáár de vele schepen met levensmiddelen moeten worden gelost door |
mensen die geen kracht meer hebben. Steeds meer zijn de berichten, de gesprekken beklemmender, en steeds bezorgder denken we aan onze betrekkingen in dat ons zo dierbaar land. Steeds harder verlang ik naar huis, ik wil weten, weten! Men vertelt van besmettelijke ziekten in N. en Z, Holland, zoals pest, cholera, en zo, en deze beide provincies zouden geblokkeerd zijn. Maar dit is niet officieel, en dus betwijfel ik de ernst hiervan. Leuk is het anders in ’t geheel niet! |
Laat opgestaan, ’s middags thuis blijven hangen, want het is lang niet meer zo warm.
’s Avonds gezellig bij Huibie Horsvelt, den stoffeerder zitten praten.
Vanmorgen weer laat eruit, heel de dag weer zitten luieren. verlang een beetje naar huis; ben nieuwsgierig.
Huibie geholpen met een tweetal rugzakken te maken.
Huibie verder geholpen met z’n rugzakken, en verdien zo onverwachts een pakje pijptabak!
’s Avonds lol, met ’n gramofoon, goeie stemming, want
MISSCHIEN VOLGENDE WEEK NAAR HUIS…
Daar heb ik lekker op geslapen (2 gasten te logeren). (Huibie bezopen!)
Niet eens gek laat opgestaan, en de rugzak voor het grootste deel afgemaakt.
Onze rantsoenen zijn verhoogd, daar dit me echter niet veel interesseert weet ik
Alleen dat we 3 kg brood per week krijgen, tegen de moffen 1½ kg… (Dat ik me niet interesseer voor eten, komt omdat ik niet “ga” over het eten voor ons zessen, maar ik doe alleen maar m’n best!)
Onder de Russen in Gtg is typhus uitgebroken, daarom mag men geen ongekookt water meer drinken.
Proost! Kaffee kommen lassen, en: suiker!
Veel lol gehad met Huibie, Siem enz. met water en een capotte Anglaise.
Gewekt door een douche koud water, het is immers luilak.
Maar ik heb ook Siem nat gegooid.
’s Morgens de rugzak afgemaakt.
Jaap bracht uit de kazerne twee mooie reevelletjes mee.
’s Middags zitten suffen en
RUGZAK: ownmade
Mook die ook bij de Amerikanen is, in de keuken, bracht vanmorgen weer pap en wittebrood, spek en eierpannekoeken.
Heel de dag zitten naaien a.e. rugzak.
’s Avonds trapten Siem en Jaap me met bed en al eruit, gelachen, en met luilak wraak!
Reken maar op water!
tekenen.
’s Avonds tamelijk laat naar bed, Kees Kraan is zwaar bezopen en wil vechten.
Om half zeven op, en met Stampie Jan Zoon en Janus Steenbergen naar de Paulus, veel slaap.
Prachtig weer wordt het vandaag, niet te warm.
Op ons gemak teruggewandeld, en de morgen verder omgebracht met lezen in de Hessische Post (die doet je goed) en wit schoentje van Siem naaien.
Na het eten met vlees en sla de zon in met Siem, Kobus, Vuyk, Slager en Ben den Houting.
Laat terug, fijn genoten.
’n Beetje koppijn verdwijnt door de gebakken aardappeltjes.
’s Avonds overhemdje strijken en dagboek bijwerken.
Uit Duitsland is nog niet één Nederlander naar Holland teruggekeerd dus voorlopig maar rust houden en zonnen. Brandend nieuwsgierig hoe het thuis nu is.
Vanmorgen heel laat opgestaan – het regent toch, en ons brood is tijdelijk alle …
Na het middagmaal annex ontbijt met Jaap Asscheman, Vuyk, Slager, Siem en Houting de stad in: Teun Blitterswijk bezocht die nog steeds in het gips ligt tengevolge van een schotwond voor 4 weken; ook Spek kwam; hij moet ook een paar dagen worden opgenomen en daarna Roeltje Lasscher bezocht.
Die heeft roodvonk gehad.
Op ons gemak teruggewandeld, het is meteen etenstijd: pap, en zelfgebakken aardappelschnitsel.
Na een korte bijeenkomst in de grote zaal (voorlopig nog niet naar huis) dagboek bijgewerkt.
’s Avonds tamelijk laat naar bed.
Pas om twaalf uur opgestaan, en ’s middags Spekkie bezocht, en naar de Opel geweest.
Langzaamaan teruggewandeld, het is regenachtig.
Ik verdien een Amerikaanse sigaar, met een tas naar “boven” te brengen voor een Holl. jochie in Amer. Dienst!
Die heb ik na de pap en bratkartoffeltjes lekker op zitten roken,
hij was wel 20 cm lang, en 1 ½ cm dik, en bijzonder zwaar.
Het is ongeveer 12 uur als we na een gezellige avond naar bed gaan, maar we slapen nog niet, want rond onze bedden gaat men een geïmproviseerd danspartijtje organiseren met de hoeren Rosa en Fraukje.
Maar tenslotte heb ik toch lekker gemaft.
Elf uur op; de morgen wat lezen “Tocht naar Moskou”.
Na het eten op Jaap Slager’s bed gezeten,en Heems gepest met z’n kip erbij. Reuze lol.
Dan met Siem en Kobus weer naar Spek. Regenachtig.
Thuis dagboek bijwerken, en weer lezen in “Vliegtocht n. Moskou”. Ook de avond verlezen in “Graf Spec”, en tamelijk laat naar bed.
LOGBOEK
VAN DE ST PETRUSGROEP
HILVERSUM
HILVERSUM ‘46
Inhoudende:
Troepverslagen
Hikes, weekends en kampen
Foto’s
Inleiding
Troepsverslagen
HIkes
Weekends
Kampen
Tochten
Foto’s
Tekeningen
POPPENKAST
tiefflieger
vooralarm
luchtalarm
BODE
HEEMS BIJ NACHT
Steenbergen 1-2 April ‘45
Voorpagina
Inhoud en begin
Studies vervolg
Foto-hobby
Dagboek dagboek
Dagboek dagboek
De wereld zw. Op wit
Open voor alles
Lage land
Linoleum snijden
sluiting
n.a. 9 april |
|
Reichsploert HIMMLER |
| v.a. 16 april 200 gr vlees | ||
|
De moffen hebben hun spel verloren 30 april '45 JULIANANDAG Oranje boven |
||
En nu hopen we zo gauw mogelijk naar ons Holland terug te keren! Deutschland kaputt! Leve onze koningin Wilhelmina Hiep Hiep: HOERA! |
||
